Strach jest naturalną emocją, która towarzyszy każdemu człowiekowi od maleńkości. Jest podświadomym ostrzeżeniem naszego organizmu przed czymś, co potencjalnie może być dla nas groźne. Jednak czasem ten pomocny strach zmienia się w lęk, który w ekstremalnych przypadkach może eskalować w ataki paniki. Te nie mają charakteru ostrzeżenia, a stają się czynnikiem paraliżującym i uniemożliwiającym nam działanie. Jak je poznać i jak sobie z nimi radzić?
Zaburzenie lękowe w codziennym życiu
Paniczny lęk należy do kategorii zaburzeń lękowych i może pojawić się praktycznie u każdego człowieka. Objawia się atakami paniki, które mają charakter nagły i niespodziewany. Osoby nimi dotknięte często nie mogą w żaden sposób przewidzieć, że doświadczą ataku paniki, choć zdarzają się też przypadki, że pojawia się on na skutek napotkania sytuacji lub bodźca związanego z fobią.
Atak paniki objawia się strachem o ogromnym nasileniu, którego nie można kontrolować. Ze względu na niespodziewane pojawianie się, sam w sobie wywołuje lęk osoby cierpiącej na to zaburzenie, co potęguje tylko jej doświadczenie. Od momentu wystąpienia pierwszego napadu paniki pacjent często obawia się głównie wystąpienia kolejnego ataku, co powoduje jego stopniowe wycofywanie się z życia. Stara się nie przebywać w miejscach zatłoczonych i takich, które utrudniają ucieczkę, jak supermarkety, kina, tunele, widny czy komunikacja miejska. W poważnym przypadkach dochodzi do sytuacji, w której tylko we własnym domu pacjent czuje się bezpiecznie.
Jak wygląda atak paniki?
Pierwszy atak paniki zazwyczaj przychodzi nagle, z niewiadomej przyczyny, którą nie zawsze osoba mająca to zaburzenie jest w stanie samodzielnie rozpoznać: nawet po upływie pewnego czasu. W czasie ataku obserwowane są takie doznania jak doświadczanie paraliżującego przerażenia, w tym lęku przed śmiercią albo chorobą psychiczną. Do tego dochodzi depersonalizacja, czyli wrażenie, że własne ciało jest obce, a także derealizacja – wrażenie, że świat jest nierzeczywisty, a wszystko, co się dzieje, to film.
Znacznie łatwiejsze do zaobserwowania także dla osób postronnych są jednak objawy somatyczne, wśród których często jako pierwsze pojawiają się problemy z oddychaniem i uczucie ucisku w klatce piersiowej, nadmiernie szybkie bicie serca połączone z uderzeniami gorąca lub dreszczami. Do tego dochodzą zawroty głowy, mrowienie i drżenie ciała, poczucie odrętwienia i mdłości, a nierzadko także utrata przytomności.
Jak radzić sobie z napadami paniki?
Przede wszystkim należy sobie uświadomić, że ataki paniki występują i wymagają terapii, która może mieć postać psychoterapii lub psychoterapii połączonej z leczeniem farmakologicznym. We własnym zakresie warto starać się pamiętać, że atak paniki jest sytuacją przemijającą, która nie powoduje trwałych, rzeczywistych skutków takich jak choroba psychiczna. Powtarzanie sobie tego w głowie w trakcie ataku może dla niektórych osób okazać się pomocne.
Podczas psychoterapii wypracowywane są indywidualne sposoby radzenia sobie z tym problemem, a także rozpoznawane są przyczyny pojawienia się ataków paniki. Dzięki temu pacjent może wpłynąć na ich częstotliwość i długość, a także zyskuje narzędzia pozwalające mu normalnie funkcjonować pomimo zaburzeń lękowych.
